History of the UNESCO Nomination
Δημιουργήθηκε στον απόηχο της Διακήρυξης του Εκπαιδευτικού, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), βάσει των αρχών της διεθνούς πολιτιστικής συνεργασίας το 1966 (καθώς και των πρωτοβουλιών που υιοθετήθηκαν για να ακολουθήσουν, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών σεμιναρίων «Mondiacult» που προωθήθηκαν το 1982, σε συνέχεια της σύστασης της Γενικής Διάσκεψης με τίτλο «Σχετικά με τη διαφύλαξη του παραδοσιακού πολιτισμού και της λαογραφίας», καθώς και της Έκθεσης του 1996 με τίτλο «Η δημιουργική μας ποικιλομορφία» και από την 1η Διακήρυξη των πρώτων «αριστουργημάτων της ανθρωπότητας» το 1997), δεδομένης της ανάγκης προσδιορισμού της λεγόμενης «άυλης κληρονομιάς» και της διασφάλισης μέτρων προστασίας στη σχέση μεταξύ των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και του κοινωνικού περιβάλλοντος που αναπτύχθηκε από το 1972 και οδήγησε στην υιοθέτηση της πιο διάσημης Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (1972).
Έκτοτε, έννοιες όπως παραδοσιακές πρακτικές και τεχνικές, αναπαραστάσεις καλλιτεχνικών ταυτοτήτων και δημιουργικότητας, και μέθοδοι προστασίας της πολιτιστικής ποικιλομορφίας έχουν επανασχεδιαστεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια αρκετών συνόδων εργασίας της UNESCO μέχρι την υιοθέτησή τους, κατά τη διάρκεια της 32ης Γενικής Διάσκεψης που έλαβε χώρα το 2003, ενός ad hoc «εργαλείου», της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που υπεγράφη στις 17 Οκτωβρίου 2003 και τέθηκε σε ισχύ στις 20 Απριλίου 2006 μετά την προσχώρηση της Αλβανίας ως 47ο κράτος μέλος.
Τριάντα περίπου χρόνια μετά τη Σύμβαση για την Παγκόσμια, Πολιτιστική και Φυσική Κληρονομιά (Παρίσι, 1972), πραγματοποιήθηκε η διαπραγμάτευση για μια συνθήκη που θεσπίζει ένα δεύτερο καθεστώς προστασίας, βασισμένο σε μια ευρύτερη έννοια της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτή η κληρονομιά περιλαμβάνει «άυλα» στοιχεία (προφορικές παραδόσεις, λαϊκές πρακτικές, γνώση της φύσης, χειροτεχνίες κ.λπ.), τα οποία συνδέονται με ανθρώπινες ομάδες και εδαφικά πλαίσια στα οποία δημιουργούνται, αναδημιουργούνται και μεταδίδονται αυτά τα στοιχεία.
Το Άρθρο. 2, παρ. 1 της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ορίζει την «άυλη πολιτιστική κληρονομιά» ως πρακτικές, αναπαραστάσεις, εκφράσεις, γνώσεις, τεχνογνωσία – καθώς και εργαλεία, αντικείμενα, χειροτεχνήματα και πολιτιστικοί χώροι που συνδέονται με αυτά – που οι κοινότητες, οι ομάδες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα αναγνωρίζουν ως μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Αυτή η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, αναδημιουργείται συνεχώς από κοινότητες και ομάδες σε σχέση με το περιβάλλον τους, την αλληλεπίδρασή τους με τη φύση και την τοπική τους ιστορία και τους παρέχει μια αίσθηση ταυτότητας και συνέχειας, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο τον σεβασμό στην πολιτιστική πολυμορφία και την ανθρώπινη δημιουργικότητα.
Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά αποτελείται κυρίως από τις ακόλουθες ευρείες κατηγορίες πολιτιστικού κεφαλαίου:
Χαρακτηριστικά
Οι γλώσσες, οι διάλεκτοι και τα αλλόγλωσσα νησιά
Παραστατικές τέχνες, μουσική, χορός και μορφές θεάτρου
Κοινωνικές πρακτικές, ιεροτελεστίες, γιορτές και τελετές (συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών)
Η γνώση και οι πρακτικές γύρω από τη φύση και το σύμπαν
Μέθοδοι και τεχνικές, γνώσεις, δεξιοτεχνίες.
Η αλληλεπίδραση των προαναφερθέντων στοιχείων με το φυσικό και το κοινωνικό περιβάλλον οδηγεί στη διαμόρφωση και τη δυναμική επεξεργασία τοπικών ταυτοτήτων.
Στις 16 Ιουλίου 2007 οι Υπουργοί Γεωργίας της Ισπανίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Γαλλίας ανακοίνωσαν στο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ την πρωτοβουλία τους να αναδείξουν τις αξίες της Μεσογειακής Διατροφής και ως εκ τούτου την πρόθεσή τους να ζητήσουν τη συμπερίληψη της Μεσογειακής Διατροφής στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.
Εν τω μεταξύ, η Μεσογειακή Διατροφή μέσω της πολυλειτουργικής σύνδεσής της με τη βιώσιμη γεωργία, το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και τη διατροφή, τον πολιτισμό και την παράδοση, αποτέλεσε θέμα συζήτησης και εξέτασης σε διάφορα εθνικά, Ευρωπαϊκά και διεθνή fora.
Το 2008 τέσσερις χώρες, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Μαρόκο και η Ισπανία υπέβαλαν διακρατικό φάκελο υποψηφιότητας της Μεσογειακής Διατροφής στην UNESCO.
Η 5η Σύνοδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO αξιολόγησε το αίτημα και στις 16 Νοεμβρίου 2010 αποφάσισε να συμπεριλάβει τη Μεσογειακή Διατροφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας και ανακήρυξε την Κορώνη (εκ μέρους της Ελλάδας), το Cilento (εκ μέρους της Ιταλίας), το Chefchaouen (εκ μέρους του Μαρόκου) και τη Soria (εκ μέρους της Ισπανίας) σε Εμβληματικές Κοινότητες.
Η προαναφερθείσα σύνοδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO πραγματοποιήθηκε στο Ναϊρόμπι, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Κένυας, 15 - 19 Νοεμβρίου 2010 στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Kenyatta. Πρόεδρος της συνόδου ήταν ο Δρ Jacob Ole Miaron από την Κένυα και ήταν παρόντες Αντιπρόεδροι από την Κύπρο, την Κροατία, τη Δημοκρατία της Κορέας και το Ομάν.
Δεδομένου ότι η υποψηφιότητα της Μεσογειακής Διατροφής ήταν διακρατικό, η Σύμβαση της UNESCO προβλέπει τη διεύρυνση των Κρατών Μερών που υποστηρίζουν και πληρούν τις προϋποθέσεις για εγγραφή στους παγκόσμιους θησαυρούς της UNESCO.
Το ενδιαφέρον της Κύπρου, της Πορτογαλίας και της Κροατίας να συμμετάσχουν σε αυτή την κοινή πολιτιστική κληρονομιά έγινε δεκτό με μεγάλη ικανοποίηση, καθώς ενθαρρύνει τον διαπολιτισμικό διάλογο μεταξύ των χωρών που υποστήριξαν την εγγραφή της Μεσογειακής Διατροφής στον κατάλογο της UNESCO.
Στις 4 Δεκεμβρίου 2013 η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποφάσισε, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης στο Μπακού (Αζερμπαϊτζάν), να εγγράψει τη Μεσογειακή Διατροφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας, με νέα διαδικασία, διευρύνοντας έτσι την ομάδα των χωρών που πρότειναν αρχικά την εγγραφή του στοιχείου (2010).
Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά συνδέεται με συγκεκριμένες κοινότητες, ομάδες ή άτομα που αναγνωρίζουν το άυλο στοιχείο ως μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Οι Εμβληματικές Κοινότητες επιλέχθηκαν συμβολικά, ως παραδείγματα κοινοτήτων που υποστηρίζουν και διαφυλάττουν τη Μεσογειακή Διατροφή στις χώρες τους.
Κάθε χώρα επέλεξε μια Εμβληματική Κοινότητα για να περιγράψει τη Μεσογειακή Διατροφή στην επικράτειά της, ως τρόπο ζωής και αποτέλεσμα του συνεχώς «μοιράσματος». Αυτές οι κοινότητες είναι: ο Αγρός (Κύπρος), τα νησιά Brač και Hvar (Κροατία), η Κορώνη (Ελλάδα), το Cilento (Ιταλία), το Chefchaouen (Μαρόκο), η Tavira (Πορτογαλία) και η Soria (Ισπανία).
