Κυκλικά Φεστιβάλ
Η γιορτή, το γλέντι και το τραπέζι αποτελούν βασικά στοιχεία των πολιτισμών της Μεσογείου. Η Πορτογαλία δεν αποτελεί εξαίρεση. Σε κάθε γωνιά της Πορτογαλικής επικράτειας, οι τοπικές κοινότητες φιλοξενούν κυκλικές γιορτές ταυτόχρονα με τον εορτασμό των τροφών, την αλληλεπίδραση των ανθρώπων γύρω από το τραπέζι, τονίζοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή πολιτισμών.
Η Μεσογειακή Διατροφή έχει σχέση με τους αστρικούς κύκλους, οι οποίοι επηρεάζουν έντονα τις γεωργικές δραστηριότητες, τη φύτευση και τη συγκομιδή, την αλιεία που επηρεάζεται από την παλίρροια, τη σωστή σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης, τις θρησκευτικές γιορτές και τελετουργίες όπως το Καρναβάλι, το Πάσχα, οι Λαϊκοί Άγιοι (τον Ιούνιο κάθε χρόνου), τις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου Μαρτίνου (“Dia da Espiga” και Magustos) και τα Χριστούγεννα.
Ο Παραθαλλάσιος Οπωρώνας του Algarve (“Pomar de Sequeiro Algarvio”)
Το Algarve σήμερα συνδέεται με οπωρώνες εσπεριδοειδών, αλλά στις ξηρές και ηλιόλουστες περιοχές υπάρχουν πολλές συκιές, αμυγδαλιές και χαρουπιές που συνθέτουν τον παραδοσιακό «ορεινό οπωρώνα».
Έχοντας μεγάλες εκτάσεις συκιών, το Algarve εδώ και αιώνες εξάγει αποξηραμένα σύκα, τα οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Περιφέρειας. Οι αμυγδαλιές, που ανθίζουν στις αρχές της άνοιξης, κάλυπταν μεγάλες εκτάσεις και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα φιλοτέχνησαν καρτ-ποστάλ από την περιοχή του Algarve, γεγονός που αποτέλεσε αφορμή για την επισκεψιμότητα της περιοχής από ανθρώπους από όλη τη χώρα.
Τα αμύγδαλα χρησιμοποιούνται για μαγειρικούς σκοπούς, ιδιαίτερα στη ζαχαροπλαστική, αλλά και για θεραπευτικούς και καλλυντικούς. Ο καρπός της χαρουπιάς, το χαρούπι, χρησιμοποιείται ως αλεύρι στις ζωοτροφές, ως υποκατάστατο για την παρασκευή σοκολάτας, σε κονιάκ, σιρόπια, τσίχλες, φαρμακευτικά προϊόντα και στην κηπουρική. Τα αποξηραμένα φρούτα, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ειδικά τα σύκα και τα αμύγδαλα, συνδέονται με την Ημέρα των Αγίων Πάντων. Το σύκο, σύμφωνα με την Τορά (Torah), που είναι το πιο σημαντικό κείμενο του Ιουδαϊσμού, είναι μέρος των επτά τροφών που φύονται στη Γη της Επαγγελίας. Σύμφωνα με τη Βίβλο, ο Αδάμ καλύφθηκε με ένα φύλλο συκής.
Οι οπωρώνες εσπεριδοειδών αφθονούν στο Algarve. Τα γλυκά πορτοκάλια μεταφέρθηκαν από την Κίνα στην Ευρώπη τον 16ο αιώνα από τους Πορτογάλους. Ονομάζονται «πορτογαλικά» σε πολλές χώρες, ιδίως στα Βαλκάνια.
Παραδοσιακοί Ελαιώνες
Το ελαιόδεντρο και το ελαιόλαδο συνδέονται με τους λαούς της Μεσογείου με πολλές πολιτιστικές εκφράσεις: φαγητό, τέχνη, θρησκεία. Εκτός από τη βιολογική του αντοχή, αυτός είναι ο κύριος λόγος που το ελαιόδεντρο είναι εμποτισμένο με έναν ισχυρό συμβολισμό. Η Πορτογαλία δεν αποτελεί εξαίρεση. Besides its biological resistance, this is the main reason why the olive tree is imbued with a strong symbology. Portugal is no exception.
Η καλλιέργεια των ελαιώνων ήρθε στη γη μας από τους Φοίνικες και συνεχίστηκε από τους Ρωμαίους, τους Βησιγότθους και, αργότερα, από τους Άραβες. Αυτοί οι λαοί ήταν, στην πραγματικότητα, υπεύθυνοι για το πορτογαλικό όνομα αυτού του φυτικού ελαίου - "Azeite" - το οποίο προέρχεται από τις αραβικές λέξεις "Az zayt" που σημαίνει «χυμός ελιάς».
Η φύτευση ελαιώνων είναι σήμερα ένας από τους πολιτισμούς αναφοράς της Πορτογαλικής γεωργίας. Η παραγωγή ελαιολάδου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα συστατικά της γαστρονομίας και είναι από την περίοδο του Μεσαίωνα από τα πιο εξαγόμενα προϊόντα. Για τον λόγο αυτό οι ελαιώνες εδώ και πολύ καιρό υπόκεινται σε συγκεκριμένους κανονισμούς και προστασία. Η εκρίζωση ενός ελαιόδεντρου ήταν πιο σοβαρή από την εκρίζωση όποιου άλλου δέντρου και συνεπαγόταν αυστηρότερες ποινές. Τον 19ο αιώνα το ελαιόλαδο της Πορτογαλίας έλαβε την πρώτη του διεθνή διάκριση, αφού βραβεύτηκε στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1889, στη σκιά του νεόκτιστου Πύργου του Άιφελ.
Οι ελαιώνες είναι ανθεκτικές στην ξηρασία γεωργικές καλλιέργειες που προσαρμόζονται εύκολα σε βραχώδες και φτωχό έδαφος. Σήμερα, καλλιεργούνται ελαιώνες σχεδόν σε όλη την Πορτογαλική επικράτεια, με ιδιαίτερη έμφαση στην κεντρική περιοχή, το Trás-os-Montes και το Alentejo.
Δάση με Φελλοφόρους Δρύες (Montado)
Το δάσος με φελλοφόρους δρύες είναι ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα πολύ χαρακτηριστικό της Μεσογείου. Αποτελείται από δασικές επεκτάσεις που φύονται πρινόδεντρα, φελλοφόροι δρύες, βελανιδιές, ή καστανιές. Η Πορτογαλία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη έκταση που καλύπτεται από φελλοφόρους δρύες στον κόσμο (33% της παγκόσμιας έκτασης) και το δάσος προστατεύεται νομικά.
Ο φελλοφόρος δρυς (Quercus suber) είναι ένα είδος που έχει εξαπλωθεί σε όλη τη Μεσογειακή περιοχή, όπου είναι αισθητή η επίδραση του Ατλαντικού ωκεανού. Αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται κυρίως στην Πορτογαλία, συγκεκριμένα βόρεια του ποταμού Τάγου, στο Ribatejo και κυρίως στο Alentejo.
Αυτό το μοναδικό τοπίο είναι ένα σύστημα υψηλής αξίας που εξισορροπεί τη βιοποικιλότητα με τη βιώσιμη γεωργία, ωφελεί την αγροτική οικονομία και συνεχίζει μια κληρονομιά που πηγαίνει πολλές γενιές πίσω.
Αρχιτεκτονική
Η τυπική αρχιτεκτονική της Πορτογαλίας εκφράζει ένα μοναδικό πολιτιστικό στοιχείο που συνδέεται με τη Μεσογειακή Διατροφή, ειδικά στη Νότια Πορτογαλία. Το σπίτι και το τραπέζι ήταν πάντα το κέντρο μάθησης και μετάδοσης κοινωνικών αξιών της Μεσογειακής Διατροφής. Τα τυπικά σπίτια του Νότου αποτελούν δεξαμενή σοφίας και λύσεων σε ζωτικά προβλήματα: τον ήλιο και τους ανέμους που επικρατούν, το θερμικό εύρος που είναι τόσο χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, τη χρήση και την αποθήκευση του νερού της βροχής, την καθαριότητα και την υγιεινή με τη χρήση ασβέστη και την προσβάσιμη τροφή για την οικογένεια.
Οι Ελώδεις Εκτάσεις του ποταμού Tagus
Η Lezíria είναι μια πολύ εύφορη γεωργική περιοχή, που βρίσκεται στην περιοχή Ribatejo της Πορτογαλίας. Οι κύριες ελώδεις εκτάσεις βρίσκονται στην κοιλάδα του ποταμού Tagus και συγκεκριμένα στον δήμο Vila Franca de Xira, αλλά και στους παραποτάμους του, όπως ο ποταμός Sorraia.
