Tavira, Πορτογαλία
Εμβληματική Κοινότητα της UNESCO για τη Μεσογειακή Διατροφή.
Ενώ η Πορτογαλία αντικρίζει τον Ατλαντικό Ωκεανό, είναι μια βαθιά Μεσογειακή χώρα όσον αφορά στα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του κλίματος, των τοπίων, των οικονομιών, του πολιτισμού και του τρόπου ζωής των κατοίκων της.
Η χώρα βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Ιβηρικής Χερσονήσου, και λόγω αυτής της γεωστρατηγικής θέσης, σε ένα σταυροδρόμι ιδεών, προϊόντων και λαών μεταξύ του νέου και του αρχαίου κόσμου, η Πορτογαλία έχει διαμορφώσει τη δική της προσωπικότητα στο μεσογειακό τοπίο.
Η Μεσογειακή Διατροφή στην Πορτογαλία αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικά σημαντικό κεφάλαιο που συνδέεται με την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά, για τη διαφύλαξη του οποίου η χώρα έχει δεσμευτεί πλήρως. Αλλά πέρα από αυτό, η Μεσογειακή Διατροφή εξακολουθεί να είναι μια αναφορά της διαφοροποιημένης διατροφής και βιώσιμης παραγωγής που κληρονόμησε από τους προγόνους της.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, με την αβεβαιότητα που φέρνει η κλιματική αλλαγή για το μέλλον του πλανήτη, είναι σημαντικό να διατηρηθεί και να διαφυλαχθεί αυτή η κληρονομιά της βιωσιμότητας. Γι' αυτό, το 2013 η Πορτογαλία μαζί με την Κύπρο, την Κροατία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Ιταλία και το Μαρόκο προχώρησαν στην αναγνώριση της Μεσογειακής Διατροφής ως Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, αναδεικνύοντας δεξιότητες, γνώσεις, τελετουργίες, παραδόσεις και σύμβολα που αντιπροσωπεύονται στη Μεσογειακή Διατροφή ως κοινή κληρονομιά αυτών των 7 χωρών.
Η προσωπικότητα της Πορτογαλίας στο Μεσογειακό πλαίσιο είναι παρούσα στα διαφορετικά τοπία της επικράτειάς της, τα οποία είναι συνέπεια διαφορετικών συστημάτων αγροτικής παραγωγής. Εξαιρετικά παραδείγματα είναι η οινοπαραγωγική περιοχή Alto Douro, τα δάση Ribatejo ή Alentejo με φελλοφόρους δρύες (montado). Ωστόσο, τα Μεσογειακά χαρακτηριστικά εκφράζονται και στους τρόπους μαγειρέματος, οι οποίοι έχουν βελτιωθεί με τους αιώνες.
Το Πορτογαλικό Μεσογειακό διατροφικό μοντέλο βασίζεται στην κατανάλωση προϊόντων όπως το σιτάρι, το κρασί, το ελαιόλαδο, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση της Πορτογαλίας, τα αλιευτικά προϊόντα, όπως τα ψάρια, τα μαλάκια και τα οστρακοειδή, έχουν έντονη γαστρονομική σημασία και εμπλουτίζουν τη Μεσογειακή Διατροφή ως αποτέλεσμα της ισχυρής και αρχαίας σύνδεσης με τη θάλασσα.
Με τις Ανακαλύψεις του 15ου και του 16ου αιώνα, η αγροτική κληρονομιά εμπλουτίστηκε με προϊόντα από άλλες ηπείρους, όπως οι ντομάτες, οι πιπεριές, οι πατάτες και τα φασόλια από την Αμερική μέχρι τα αγγούρια, το καρπούζι, τα πορτοκάλια και το ρύζι από την Ασία. Όλα αυτά υπάρχουν στην κουζίνα της Πορτογαλίας από τον Βορρά μέχρι τον Νότο και δίνουν στην Πορτογαλική Μεσογειακή Διατροφή μοναδικές εκφράσεις και γεύσεις.
Γιατί η Tavira είναι η Εμβληματική Κοινότητα της Πορτογαλίας; Η Tavira επιλέχθηκε από την Πορτογαλία για να εκπροσωπήσει τη Μεσογειακή Διατροφή στην UNESCO για διάφορους λόγους. Η Tavira είναι μια ιστορική πόλη με κληρονομιά που προκύπτει από την παρουσία πολιτισμών της Μεσογειακής αρχαιότητας στην περιοχή της, όπως οι Φοίνικες, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και οι Άραβες. Ο Μεσογειακός πολεοδομισμός της Tavira αποκαλύπτεται στη δομή των πλατειών και των στενών, στις σχέσεις γειτονίας, στην ύπαρξη δεκάδων εκκλησιών και μοναστηριών, παλατιών και μνημείων, στεγών σε σχήμα παγόδας (telhados de tesouro) και καφασωτών πορτών (portas de reixa) , που σηματοδοτούν τη φυσιογνωμία και την αισθητική αυτής της πόλης.
Η Tavira είναι η πιο Mεσογειακή από τις παράκτιες πόλεις του Νομού Algarve, όχι μόνο για το κλίμα, τη γεωγραφία, την αγροτική παραγωγή και τον τρόπο ζωής, αλλά κυρίως για το τοπίο της.
Η ακτογραμμή περιλαμβάνει το Φυσικό Πάρκο Ria Formosa (Parque Natural da Ria Formosa), ένα διεθνώς καταγεγραμμένο και προστατευμένο οικοσύστημα, φτιαγμένο από φραγματικές νησίδες και ελώδεις περιοχές, βιολογικά πολύ πλούσιο. Το ενδιάμεσο Βarrocal, με εδάφη από άργιλο και ασβεστόλιθο, διατηρεί μια ποικίλη χλωρίδα προσαρμοσμένη στο κλίμα, με οικογενειακές καλλιέργειες που περιλαμβάνουν ελιές, αμυγδαλιές χαρουπιές και συκιές, ενώ τα κεραμικά υπόστεγα (telheiros de cerâmica) σηματοδοτούν το τοπίο αυτών των περιοχών. Τέλος, η οροσειρά (serra) με τα χαρακτηριστικά του Mεσογειακού δάσους, διατηρεί ακόμη, μεταξύ άλλων, δραστηριότητες κοινοτικής γεωργίας, κτηνοτροφίας, κτηνοτροφίας, μελισσοκομίας, κυνηγιού, βιοτεχνίας.
Όμως … για να επιβιώσει, η Μεσογειακή Διατροφή δεν μπορεί απλώς να τηρήσει την παράδοση. Ως εκ τούτου, η Πορτογαλία βλέπει την κληρονομιά της ως ένα φως που δείχνει το μέλλον, βλέποντας την προώθηση και τη διαφύλαξή της ως θεμελιώδες τμήμα της επανεφεύρεσής της (με τη συμβολή της καινοτομίας και της τεχνολογίας) των γεωργικών πρακτικών και μοντέλων κατανάλωσης, επειδή η Μεσογειακή Διατροφή αντιπροσωπεύει ένα ολοκληρωμένο μοντέλο κυκλικής οικονομίας.
Έχει ως αφετηρία την επαναχρησιμοποίηση σχεδόν σε ό,τι έχει απομείνει, γι' αυτό και θεωρείται απαραίτητος πόρος για την προώθηση της βιωσιμότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος, σε έναν κόσμο ολοένα και περισσότερο παγκοσμιοποιημένης αφθονίας με καταστροφικές τάσεις που σχετίζονται με τη σπατάλη τροφίμων
Η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένας τρόπος ζωής που καλύπτει διάφορες πτυχές της ζωής, από την παραγωγή τροφίμων έως την κατανάλωση, τη σωματική δραστηριότητα, τη μετάδοση εθιμικών πρακτικών, τον σεβασμό των στοιχείων της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, τη φροντίδα για την υγεία και την ευημερία.
