Φωτογραφία της Vilma Stojkovic.
Το Μοναστήρι των Βενεδικτίνων στο Hvar και το Μουσείο Hanibal Lucić
Το Μοναστήρι των Βενεδικτίνων στην πόλη Hvar βρίσκεται στο παλάτι του Αναγεννησιακού ποιητή Hanibal Lucić. Το παλαιότερο τμήμα του παλατιού διατηρεί ακόμη τα αρχικά τείχη, το λιθόστρωτο πεζοδρόμιο και κομμάτια καταγραφών σε πέτρες.
Το 1986 ιδρύθηκε στις εγκαταστάσεις του μοναστηριού ένα μουσείο που φέρει το όνομα του ποιητή. Φιλοξενεί πολύτιμα έργα τέχνης, εξαιρετικούς πίνακες ζωγραφικής που χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, μια συλλογή αντικειμένων για τη λειτουργία, υπέροχα κεντημένα άμφια και τα πιο όμορφα κομμάτια δαντέλας από αγαύη, φτιαγμένα από τις μοναχές.
Δαντέλα από Αγαύη
Η Μονή Βενεδικτίνων στο Hvar χρονολογείται από το 1664. Εκείνη τη χρονιά δύο μοναχές του τάγματος ήρθαν στο Hvar από το νησί Pag με στόχο να ξεκινήσει ο μοναχισμός και σε αυτή την περιοχή. Από το 1534 η Κοινότητα του Hvar, με την ενθάρρυνση ορισμένων από τους μόνιμους δωρητές της, είχε ζητήσει την ίδρυση ενός μοναστηριού στην περιοχή. Ο πιο αξιόλογος, όμως, άνθρωπος που έβαλε τέλος στη μακροχρόνια καθυστέρηση λειτουργίας της μονής, ήταν ο επίσκοπος Milani. Οι μοναχές πήγαν στην πόλη Hvar, χάρη στις προσωπικές του προσπάθειες. Το μοναστήρι βρισκόταν στο ακίνητο που κληρονόμησε από τον γνωστό τοπικό αναγεννησιακό ποιητή Hanibal Lucić.
Το 1826 οι Βενεδικτίνες μοναχές κλήθηκαν επίσημα από την Κοινότητα του Hvar να ιδρύσουν ένα δημοτικό σχολείο θηλαίων, το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1886, έτος όπου άνοιξε το πρώτο κρατικό σχολείο. Οι μοναχές δίδαξαν διάφορες χειροτεχνίες, που σήμερα αποτελούν μέρος των εκθεμάτων στη συλλογή που υπάρχει στο Μοναστήρι.
Αν και το σχολείο έκλεισε, οι μοναχές συνέχισαν να κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα, διδάσκοντας κορίτσια και γυναίκες τις απαραίτητες δεξιότητες που απαιτούνται για την κατασκευή δαντέλας.
Ταυτόχρονα με τον πνευματικό χαρακτήρα που είναι το κύριο έργο που επιτελεί εδώ και αιώνες το μοναστήρι, έχει επιπλέον γίνει παγκοσμίως γνωστό χάρη στη δαντέλα αγαύης. Σύμφωνα με την παράδοση, η δεξιοτεχνία κατασκευής δαντέλας μεταφέρεται από γενιά σε γενιά μέσα στο μοναστήρι εδώ και 100 – 130 χρόνια.
Είναι μάλλον σκληρή δουλειά να ετοιμάσεις τις κλωστές αγαύης. Οι κλωστές της αγαύης βγαίνουν προσεκτικά από τα πράσινα φύλλα της αγαύης. Στη συνέχεια χρησιμοποιείται μια συγκεκριμένη διαδικασία για τη βελτίωση των νημάτων που διατίθενται για την κατασκευή δαντέλας.
Υπάρχουν τρεις διαφορετικές μέθοδοι κατασκευής δαντέλας:
- ΔΑΝΤΕΛΑ ΤΕΝΕΡΙΦΗΣ φτιαγμένη με μικρή βελόνα ραπτικής σε χαρτόνι.
- ΔΑΝΤΕΛΑ ΤΕΝΕΡΙΦΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΣΑΝ ΔΙΧΤΥ: χρησιμοποιείται μια μικρή βελόνα ραψίματος μαζί με μια μεταλλική βελόνα για να σχηματίσει ιστό.
- ΠΛΕΞΙΜΟ ΜΕ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΒΕΛΟΝΑΚΙ ΣΕ ΤΕΝΤΩΜΕΝΟ ΔΙΧΤΥ Η δαντέλα είναι κεντημένη με μια μικρή βελόνα ενώνοντας διάφορα έτοιμα κομμάτια.
Αυτό το είδος δαντέλας δεν κατασκευάζεται σύμφωνα με ήδη γνωστά σχέδια. Οι Βενεδικτίνες μοναχές φαντάζονται μοτίβα, έτσι κάθε μία από αυτές δημιουργεί ένα μοναδικό έργο τέχνης. Κάθε μεμονωμένο μοτίβο δημιουργείται με ακρίβεια πρώτα στο μυαλό τους, πριν ετοιμαστεί με επιδεξιότητα και πολύ υπομονή. Υπάρχουν πολλές δαντέλες που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα και που σώζονται στη συλλογή που εκτίθεται στο μοναστήρι. Η δαντέλα αγαύης δεν πλένεται ούτε σιδερώνεται. Διαρκεί περισσότερο όταν είναι πάνω σε γυάλινη επιφάνεια. Πλαισιώνεται, επίσης, από άλλα κομμάτια δαντέλας.
Αγαύη
Η αγαύη ανήκει στις τροπικές αμαριλίδες (κρίνοι) με παχιά φύλλα που έχουν αγκάθια κατά μήκος και ακίδα στην άκρη. Ανθίζει μια φορά στα εκατό χρόνια με μια γιγάντια δεξαμενή λουλουδιών περίπου 3 μέτρων και περιέχει συστάδες από αρωματικά λευκά άνθη. Μετά την ανθοφορία το φυτό μαραίνεται και πεθαίνει. Από τις ίνες που περιέχονται στα φύλλα της αγαύης οι Βενεδικτίνες μοναχές του Hvar κάνουν μοναδικές δαντέλες.
Η δαντέλα από αγαύη από φτιάχνεται από τις Βενεδικτίνες μοναχές στο Hvar έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO στη Διακυβερνητική Διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2009 στο Άμπου Ντάμπι.
Ελαιοκαλλιέργεια στο νησί Brač
Οι ελιές ήταν ανέκαθεν η πιο σημαντική καλλιέργεια στο νησί Brač. Ο πρώτος Ελαιουργικός Συνεταιρισμός της Δαλματίας ιδρύθηκε στο νησί το 1899 στην Povlja, ακολουθούμενος από τον Ελαιουργικό Συνεταιρισμό της Pučišća το 1909 και τον Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Ložišće το 1927.
Υπολογίζεται ότι σήμερα υπάρχουν ένα εκατομμύριο ελαιόδεντρα στο νησί, καθιστώντας το Brač τον μεγαλύτερο ελαιώνα στην Κροατία. Καλλιεργούνται κυρίως παλιές ποικιλίες για την παραγωγή ελαιολάδου, μεταξύ των οποίων κυριαρχούν οι ελιές «Brač» – oblica – oblica.
Ανάλογα με το έτος, στο νησί παράγονται ετησίως περίπου 750 βαγόνια ελαιόλαδου σε πολλά σύγχρονα ελαιοτριβεία. Οι πιο σημαντικές μονάδες επεξεργασίας είναι τα ελαιοτριβεία των Αγροτικών Συναιτερισμών Selčanka, Postira, Ložišća, με ελαιοτριβεία στις πόλεις Sutivan, Pučišća, και των Συναιτερισμών Milna, Grikula στην Pučišća, καθώς και πολλά ιδιωτικά ελαιοτριβεία.
Στις μέρες μας πραγματοποιούνται αρκετές γευσιγνωσίες ελαιολάδου στο νησί. Η μοναδική εθνογραφική συλλογή «Museum uja» παρέχει πληροφορίες για τον παραδοσιακό τρόπο επεξεργασίας της ελιάς και ανήκει στην οικογενειακή φάρμα Cukrov.
Στη Mirca, τη λεγόμενη πατρίδα της ελαιοκαλλιέργειας, σχεδιάστηκε το μονοπάτι πεζοπορίας Maslinovi puti για την ανάδειξη της παραδοσιακής παραγωγής και τις αξίες του ελαιολάδου. Επίσης, υπάρχει η Ένωση Ελαιοκαλλιεργητών Zlato Brača από το Sutivan και η Ένωση Βιολογικών Ελαιοπαραγωγών Brač από τη Selce.
Η Πιο Ιερή Νύχτα Στο Νησί Hvar
Δεν υπάρχει τίποτα πιο έντονα, βαθιά και ενδόμυχα εγγεγραμμένο στον πυρήνα των κατοίκων του νησιού και στο βαθύτερο σημείο της ταυτότητάς μας από τη Μεγάλη Εβδομάδα, ειδικά η περιφορά που ονομάζεται«Za križen»(«Ακολουθώντας τον Σταυρό»).
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν έξι ξεχωριστές περιφορές που επισκέπτονται τα έξι χωριά στην ενδοχώρα του νησιού - Jelsa, Pitve, Vrisnik, Svirče, Vrbanj και Vrboska.
